Menisküs Alınırsa Ne Olur?

Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay'dan detaylı klavuz

Giriş

Diz eklemi, insan vücudunun en karmaşık ve en fazla yük taşıyan eklemlerinden biridir. Yürürken, merdiven çıkarken, çömelirken veya spor yaparken diz eklemine vücut ağırlığının kat kat fazlası biner. Bu eklemde yer alan menisküsler ise yük dağılımı ve eklem sağlığı için kritik öneme sahiptir. Ancak bazı durumlarda menisküsün bir kısmı ya da tamamı cerrahi olarak alınmak zorunda kalabilir.

Hastaların en sık sorduğu sorulardan biri şudur: “Menisküsüm alınırsa ne olur?”Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay, klinik pratiğinde bu soruyla sıkça karşılaşır ve hastalarına hem kısa vadeli hem de uzun vadeli etkileri ayrıntılı olarak anlatır.

Menisküsün Anatomisi ve Fizyolojisi

Menisküsler, diz ekleminde uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiği (tibia) arasında yer alan C şeklindeki fibro-kıkırdak yapılardır. Her dizde iki adet menisküs vardır:

• Medial menisküs (iç menisküs)

• Lateral menisküs (dış menisküs)

Menisküslerin başlıca görevleri şunlardır:

• Yük dağılımı: Diz üzerine binen yükleri geniş bir alana yayar.

• Şok absorpsiyonu: Koşma, zıplama gibi aktivitelerde darbeleri emer.

• Stabilite: Diz ekleminin kaymasını engeller, bağlara yardımcı olur.

• Sürtünmeyi azaltma: Femur ve tibia arasındaki sürtünmeyi azaltarak kıkırdağı korur.

• Beslenme: Eklem sıvısının dolaşımına katkı sağlar, kıkırdağın beslenmesine yardımcı olur.

Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay’ın vurguladığı gibi menisküs olmadan diz eklemi mekanik olarak korunmasız hale gelir ve kıkırdak daha hızlı yıpranmaya başlar.

Menisküs Neden Alınır?

Menisküs yırtıkları günümüzde çoğunlukla onarılmaya çalışılır. Ancak bazı özel durumlarda menisektomi (menisküsün alınması) kaçınılmaz hale gelebilir. Bu durumlar arasında:

• Çok parçalı veya ezilmiş yırtıklar

• Menisküsün kanlanmayan bölgelerindeki yırtıklar

• İleri yaşa bağlı dejeneratif menisküsler

• Önceden başarısız onarım yapılmış hastalar

Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay, kendi tecrübelerinde menisektominin artık son çare olarak uygulandığını, mümkün olan her durumda menisküs koruyucu cerrahinin tercih edilmesi gerektiğini özellikle belirtir.

Menisküs Alınırsa Kısa Vadede Ne Olur?

Ameliyat sonrası erken dönemde genellikle şunlar görülür:

• Dizdeki takılma ve kilitlenme yakınmaları ortadan kalkar.

• Ağrı azalır.

• Günlük yaşama dönüş hızlı olur.

Bu nedenle birçok hasta menisektomi sonrası ilk aylarda rahatlama yaşar. Ancak Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay’ın dikkat çektiği nokta, asıl önemli olanın uzun vadeli sonuçlar olduğudur.

Menisküs Alınırsa Uzun Vadede Ne Olur?

Menisküsün alınması, diz eklemi biyomekaniğini kalıcı şekilde değiştirir. Bu durumun uzun vadeli sonuçları, ortopedik literatürde iyi tanımlanmıştır.

1. Post-Menisektomi Sendromu

1948 yılında Fairbank tarafından tanımlanan post-menisektomi sendromu, menisküs alınan hastalarda yıllar sonra ortaya çıkan bir tabloyu ifade eder. Başlıca bulguları şunlardır:

• Dizde kronik ağrı

• Eklem aralığında daralma

• Kıkırdak aşınması (dejenerasyon)

• Osteoartrit (kireçlenme)

2. Kıkırdak Hasarı

Menisküs olmadığında yükler doğrudan kıkırdağa biner. Bu durum kıkırdak aşınmasını hızlandırır. Özellikle genç yaşta menisektomi yapılan hastalarda bu etki daha belirgindir.

3. Fonksiyon Kaybı

Menisküs kaybı zamanla diz fonksiyonlarının azalmasına yol açar. Spor performansı düşer, günlük aktivitelerde kısıtlılık gelişebilir.

Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay, genç hastalarda total menisektomiden mümkün olduğunca kaçınılması gerektiğini vurgular.

Bilimsel Çalışmalardan Bulgular

• Fairbank (1948): Menisektomi sonrası erken dönemde fayda görülse de uzun vadede eklem dejenerasyonu geliştiğini gösterdi.

• LaPrade ve ark.: Menisküs kaybının diz biyomekaniğini kökten bozduğunu bildirdi.

• Krych ve ark.: Menisektomi yapılan hastalarda osteoartrit gelişme riskinin anlamlı şekilde arttığını vurguladı.

• Lee ve ark.: Menisküs tamirinin genç ve aktif hastalarda daha iyi sonuçlar sağladığını ortaya koydu.

Bu bulgular ışığında günümüzde menisküs koruyucu yaklaşımlar ön plandadır. Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay da klinik pratiğinde bu ilkeyi uygular.

Modern Yaklaşımlar: Menisküsü Korumak

Menisküs kaybının uzun vadeli olumsuz etkileri nedeniyle günümüzde ortopedide temel prensip şudur: Menisküs mümkün olduğunca korunmalı ve onarılmalıdır.

Başlıca yöntemler:

• Menisküs tamiri: Yırtığın dikişle onarılması.

• Menisküs transplantasyonu: Menisküsü tamamen alınmış hastalarda donör menisküs nakli.

• Menisküs implantları ve skafoldlar: Biyomalzemelerden üretilen yapay menisküs alternatifleri.

• Otojen tendon greftleri: Hastanın kendi tendonlarından hazırlanan greftlerin menisküs yerine kullanılması.

Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay, özellikle genç hastalarda menisküs tamirini ve biyolojik yöntemleri öncelikli olarak tercih ettiğini belirtir.

Vaka Örneği

Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay’ın tecrübelerinden bir örnek:

• 25 yaşında futbol oynayan bir hastada menisküs yırtığı nedeniyle parsiyel menisektomi yapılmış. İlk aylarda şikayetleri tamamen geçmiş. Ancak 5 yıl sonra diz ağrısı yeniden başlamış, MR’da kıkırdak hasarı saptanmış.Bu vaka, kısa vadeli rahatlamanın uzun vadede ciddi sorunlarla yer değiştirebileceğini göstermektedir.

Sık Sorulan Sorular

Menisküsüm alınırsa hemen kireçlenme olur mu?Hayır. Ancak menisküs kaybı kireçlenme sürecini hızlandırır. Özellikle total menisektomilerde bu risk çok daha yüksektir.

Parsiyel menisektomi daha mı güvenlidir?Parsiyel menisektomi totalden daha avantajlıdır, ancak yine de kıkırdak yüklenmesi artar. Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay, parsiyel menisektomiyi sadece zorunlu hallerde tercih eder.

Genç yaşta menisküs alınırsa ne olur?Genç yaşta menisektomi sonrası uzun vadede protez gerekliliği doğabilir. Bu nedenle genç hastalarda menisküs tamiri ya da alternatif yöntemler önceliklidir.

Menisküs nakli kimlere uygulanır?Daha önce total menisektomi yapılmış ve eklem kıkırdağı ileri derecede bozulmamış hastalara menisküs nakli yapılabilir.

Menisküs Kaybını Önlemek İçin Öneriler

• Diz yaralanmalarında zaman kaybetmeden doktora başvurmak

• Spor sırasında uygun ekipman kullanmak

• Uyluk ve bacak kaslarını güçlendiren egzersizler yapmak

• Gereksiz menisektomiden kaçınmak

• Menisküs onarımı mümkünse tamir yöntemini tercih etmek

Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay, hastalarına koruyucu yaklaşımların uzun vadede daha sağlıklı sonuçlar verdiğini anlatır.

Sonuç

“Menisküs alınırsa ne olur?” sorusunun cevabı şudur:Kısa vadede rahatlama sağlanabilir, ancak uzun vadede eklemde kıkırdak hasarı, osteoartrit ve fonksiyon kaybı gelişme riski artar. Bu nedenle güncel yaklaşım menisküsün korunmasıdır.

Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay’ın da klinik pratiğinde benimsediği temel ilke, menisküsü mümkün olduğunca korumak ve onarımı öncelikli hale getirmektir.

Bursa menisküs ameliyatı Op. Dr. Yusuf Onur Kızılay